Polikistik Over Sendromu (PKOS): Tanım, Belirtiler ve Tedavi Seçenekleri
Dr. Öğr. Üyesi Ayşe KONAÇ
Polikistik Over Sendromu (PKOS): Tanım, Belirtiler ve Tedavi Seçenekleri
Polikistik Over Sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınların yaklaşık %5-7'sinde görülen bir durumdur. PKOS, kadında yumurtlama olmamasına ve buna bağlı olarak çeşitli belirtilere neden olur. İşte PKOS ile ilgili kapsamlı bilgiler:
1. Tanım ve Epidemiyoloji
- PKOS, yumurtlama bozuklukları ile ilişkili olan ve hormonal dengesizlikler sonucu ortaya çıkan bir durumdur.
- Kadında adet düzensizliği, tüylenme, kilo alma, sivilcelenme, saç dökülmesi ve gebe kalamama gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Aile öyküsü, PKOS riskini artıran bir faktördür; belirtilerin ortaya çıkma yaşı genellikle ergenlik döneminde başlar.
2. Etyoloji (Oluşum Nedenleri)
- PKOS'da, yumurtlama sürecinin yarıda kalması sonucu yumurtalıklarda küçük kistlerin oluşması görülür, bu da hormonal bozukluklara neden olur.
- Androjen hormonlarının (erkeklik hormonları) fazla salgılanması, PKOS'un temel etkenlerinden biridir; bu durum östrojenin baskınlığını azaltır.
3. Belirtiler
PKOS'un belirtileri arasında şunlar bulunur:
- Adet düzensizliği: Yumurtlama olmaması nedeniyle düzensiz veya tamamen kaybolan adetler.
- Tüylenme: Yüz, göğüs ve karın gibi bölgelerde aşırı kıl oluşumu.
- Sivilcelenme: Hormonal dengesizlik nedeniyle ciltte sivilce ve yağ bezelerinin artışı.
- Saç dökülmesi: Androjen hormonlarının etkisiyle saçların incelmesi ve dökülmesi.
- Kilo artışı: Metabolizmanın etkilenmesiyle kilo almak veya vermekte zorluk yaşanması.
4. Uzun Dönem Riskleri
PKOS'un uzun dönemdeki riskleri arasında:
- Şeker hastalığı (insülin direnci): Metabolik sendrom ve insülin direnci riski artar.
- Yüksek tansiyon ve kalp krizi riski: Kardiyovasküler hastalıklar için risk faktörleri gözlemlenebilir.
- Rahim kanseri: Düzensiz yumurtlama nedeniyle rahim iç yüzeyinin kalınlaşması riski.
Düzenli takip ve önlemler, bu risklerin azaltılmasında önemlidir.
5. Tanı Yöntemleri
PKOS tanısı, genellikle aşağıdaki yöntemlerle konur:
- Ultrasonografi: Yumurtalıklar üzerinde 2-9 mm büyüklüğünde 12 veya daha fazla yumurta keseciği bulunması.
- Hormonal değerlendirme: Hormon seviyelerinin analizi, PKOS ile ilişkili hormonal dengesizlikleri belirler.
6. Tedavi Seçenekleri
PKOS tedavisi, hastanın belirtilerine ve ihtiyaçlarına göre kişiselleştirilmelidir:
- Kilo verme: Düzenli egzersiz ve sağlıklı diyetle kilo kaybı, belirtileri hafifletebilir.
- Doğum kontrol hapları: Adet düzenini sağlamada ve hormonal dengeyi sağlamakta etkilidir.
- İnsülin direncini düzelten ilaçlar: Metformin gibi ilaçlar, insülin seviyelerini düzenler.
- Cerrahi tedavi: İlaç tedavisine yanıt vermeyen hastalar için overlerin cerrahi müdahaleyle tedavisi düşünülebilir.
.jpg)
